Dzisiejszy Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Sompolnie posiada swoje korzenie w działających przed II wojną światową szkołach stopnia gimnazjalnego: Polskiej Szkoły Realnej Koedukacyjnej utworzonej w 1915 r. oraz przedwojennym Gimnazjum Niemieckim założonym w Sompolnie w 1917 r. w rocznicę jubileusz 400-lecia wystąpienia Marcina Lutra jako reformatora.
Z chwilą wybuchu I wojny światowej dla Polaków zabłysła nadzieja na uzyskanie niepodległości. Pod koniec Sierpnia 1914 roku wojsko rosyjskie opuściło Sompolno. Ich miejsce zajęło wojsko niemieckie. Zaczęła się okupacja niemiecka. Korzystając z historycznego przełomu nauczycielka Zofia Wilczyńska zgłosiła się do ówczesnego proboszcza parafii Sompolno ks. Gustawa Łaskiego i do Anny Hertyk żony miejscowego lekarza z propozycją założenia gimnazjum w Sompolnie (1915). Wspomniany ksiądz w 1915 r. otworzył szkołę ulokowaną w budynku Sarnocińskich przy ul. Poznańskiej, tuż przy moście, która obecnie nazywa się ul. 11 listopada. Szkoła ta zatwierdzona była przez władze okupacyjne, a potem przez władze polskie.
Na pierwszym posiedzeniu Rady Pedagogicznej dyrektorem tej szkoły wybrano Zofię Wilczyńska. Poszczególnych przedmiotów uczyli: języka polskiego — Zofia Wilczyńska, niemieckiego, francuskiego, geografii — A. Hertyk, języka łacińskiego, historii — bibliofil K. Grams, matematyki — J. Łukasiak, prac ręcznych — Mulania.
Była to szkoła prywatna opłacana przez rodziców tych dzieci, które do niej uczęszczały. W 1919 roku szkoła miała już swój sztandar prezentowany na uroczystościach państwowych i kościelnych. Do tej szkoły przyjmowani byli uczniowie po ukończeniu trzeciego oddziału, do klasy tak zwanej przedwstępnej, po ukończeniu której przechodzili do klasy wstępnej, a po niej promowani byli do klasy pierwszej i kolejno aż do czwartej. Niektóre nazwiska uczniów zachowały się do naszych dni: Stefania i Zygmunt Dobrowolscy, Anna Hubę, Józef Fryszkowski, Aleksander Kwiatkowski, Franciszek i Marian Nowinowscy, Maria Kotecka, Maria Rogowska, Janina Wojciechowska.
W krótkim czasie dorobiła się do niezbędnych pomocy naukowych oraz własnej biblioteki. Uczniowie również mieli możność korzystania z biblioteki Polskiej Macierzy Szkolnej w Sompolnie.
Genezą powstania gimnazjum niemieckiego w Sompolnie, między innymi byłe to, w Sompolnie i okolicy mieszkała spora grupa Niemców — kolonistów, potomków z okresu kolonizacji niemieckiej (1793-1807). Zajęli oni wówczas grunta ziemskie będące dawniej własnością arcybiskupów gnieźnieńskich, a potem kapituły gnieźnieńskiej. Władze pruskie po II rozbiorze Polski wydały dekret kasacyjny tych dóbr. Na tych obszarach wystawili oni dla siebie kościół ewangelicko – augsburski, a przy tym kościele zbudowali dom dla pastora i budynki gospodarcze dla niego. W pobliżu założyli szkołę początkową dla niemieckich dzieci.
W 1917 roku wyznawcy religii luterańskich obchodzili jubileusz 400-lecia wystąpienia Marcina Lutra jako reformatora. W związku z tym władze okupacyjne postanowiły powołać do życia średnią szkołę niemiecką w Sompolnie. Wiemy, że był to okres I wojny światowej.
Tak więc w 1917 r. zamierzenia zrealizowali przy pomocy materialnej Niemców zamieszkałych w cesarstwie niemieckim i swoich rodaków zamieszkałych w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. We wspomnianym 1917 roku były tylko dwie klasy. W Polsce niepodległej gimnazjum miało już sześć klas i otrzymało nazwę:
Sześcioklasowe Koedukacyjne Gimnazjum Niemieckie im. Kaszubego w Sompolnie. Mieściło się ono w gmachu narożnikowym przy zbiegu ulic 11 Listopada i Gimnazjalnej.
Obok tego budynku przy ul. Gimnazjalnej zbudowano internat i umieszczono w nim młodzież zamiejscową. Do tej szkoły uczęszczała młodzież z różnych stron Polski, nawet z Lwowa. Omawiane gimnazjum przetrwało do 1934 r., a następnie na jego miejsce powołano szkołę niemiecką powszechną. W budynku tym w czasie okupacji hitlerowskiej mieścił się niemiecka urząd gminny.
