Zbiory 3 lata temu zostały przewiezione do Lichenia z likwidowanej placówki Księży Marianów w angielskim Fawley Court. Muzeum otwarto 2 lipca w dzień odpustu Najświętszej Maryi Panny Licheńskiej.
Uruchomienie placówki jest wielkim wydarzeniem w regionie. Wiele zbiorów, np. osobiste rzeczy Traugutta, zdjęcia Powstańców Styczniowych, a także wypożyczona przez marianów Muzeum Poznańskiego Czerwca przestrzelona koszulka Romka Strzałkowskiego – to pamiątki o wielkim znaczeniu, niepowtarzalne w skali kraju. Za kolekcją stoi jedna osoba, jak o nim mówiono – „szaleniec Boży”, ks. Józef Jarzębowski, marianin (1897-1964), który – wyjeżdżając z Polski w 1939 roku i tułając się po świecie – po wojnie osiadł w Anglii. Dzięki kolekcjonerskiej pasji, zaufaniu Polaków, którzy przekazywali mu cenne pamiątki, kontaktom z antykwariuszami i kolekcjonerami stworzył kolekcję liczącą tysiące eksponatów, głównie poloników. „Zbierać zacząłem od lat uczniowskich: z tą pasją ruszyłem w świat i przypadło mi w udziale zbierać po świecie polskie dzieci i polonica (nawet w Meksyku: szabla Trzeciomajowa). Rzeczy polskie wędrują po świecie… jak Polacy” – mówił o sobie.
W 2007 roku, w wyniku zamknięcia mariańskiej placówki w Fawley Court, zbiory przyjechały do Lichenia. Niedługo później zaczęło się urządzanie na dwóch poziomach bazyliki mniejszej w Licheniu muzeum z prawdziwego zdarzenia. Dzisiaj efekty kolekcjonerskiej pasji ojca Jarzębowskiego podziwiać mogą przyjeżdżający do Lichenia pielgrzymi. Dodajmy, że każdego roku miejsce to odwiedza około 1,2 miliona osób. Wiadomo, że organizowaniem w muzeum lekcji historii zainteresowane są szkoły, a współpracą naukową zainteresowani są specjaliści z polskich uniwersytetów. Jak powiedział kustosz licheńskiego Sanktuarium ks. Wiktor Gumienny: „dla licheńskiego Sanktuarium zawsze najważniejszy będzie wymiar duchowy. Jednak wychodząc naprzeciw innym oczekiwaniom zrodził się pomysł powstania muzeum”.
O przewiezionej do Lichenia kolekcji powstał m.in. film pt. „Z Fawley Court do Lichenia” Grzegorza Szuplewskiego, zrealizowany dla potrzeb TV Polonia. Wiele miejsca tej inicjatywie poświęciły też media lokalne i ogólnopolskie.
Muzeum można zwiedzać od wtorku do niedzieli w godzinach: wtorek – sobota od 10.00 do 18.00, niedziela : od 8.00 do 16.00. Muzeum mieści się na 2 i 3 piętrze bazyliki, Wejście od strony północnej świątyni. Wstęp bezpłatny. Kustoszem muzeum jest historyk Wojciech Luchowski.