Poprzez miedze, poprzez łąki…i brzegiem największych polskich rzek. W najnowszym odcinku programu „Polska z góry 5” odwiedzimy dzikie tereny rzeki Warty – od centrum aż po wschód w kierunku Konina. Nie zabraknie wielkich klasztorów, masońskich pałaców czy słowiańskiego Watykanu. Zapraszamy do oglądania razem z kanałem Planete+ i serwisem CANAL+ online!
Jarocin, Żerków, Pałac w Dębnie
Naszą podniebną podróż z serią „Polska z góry 5” rozpoczynamy w Jarocinie – miejscu znanym Polakom za sprawą sportu, ale przede wszystkim muzyki. W latach 80. trzydziestotysięczny Jarocin miał swoją drużynę piłkarską i koszykarzy z klubu Victoria Jarocin. Dekadę wcześniej stał się rozpoznawalny również dzięki muzyce. To właśnie wtedy odbywały się tutaj Wielkopolskie Rytmy Młodych, przegląd muzyki popularnej organizowany pod auspicjami jarocińskiego Młodzieżowego Domu Kultury. Przez 10 lat działalności festiwal mozolnie budował rozpoznawalność, ale prawdziwy przełom nastąpił w czerwcu 1980 roku, kiedy to na gruzach „Rytmów” wystartował I Ogólnopolski Festiwal Muzyki Młodej Generacji. W ciągu kilku edycji Jarocin wyrósł na najważniejszą, coroczną imprezę muzyki niezależnej w Bloku Wschodnim. Szczyt popularności festiwalu przypadł na połowę lat 80. wraz z eksplozją anarchizmu i punka.
Udajemy się w stronę Warty, do Konina, drogą przez Żerków. Ten mniejszy odpowiednik Jarocina miał swój epizod w filmie – Nad rzeką której nie ma Andrzeja Barańskiego, gdzie przedstawiono go jako senne miasteczko z lat sześćdziesiątych. Następnie zatrzymujemy się nad Żerkowsko-Czeszewskim Parkiem Krajobrazowym, który chroni cenną, polodowcową rzeźbę środkowej Wielkopolski, grądowe i łęgowe lasy w pradolinie Warty wraz z ujściem rzeki Lutyni w okolicach Dębna.
Wycieczkę kontynuujemy w Śmiełowie, który skrywa niezwykłą atrakcję – przepiękny pałac Mickiewicza. Poeta był stałym gościem Śmiełowa – goszczony na dworach i pałacach od Petersburga po Istambuł. Do Śmiełowa przyjechał w roku 1831 – jako emisariusz Rządu Narodowego załatwiał sprawy wagi państwowej. Właśnie dzięki niemu mały Śmiełów zasłynął wśród podpoznańskich dworów. Pamiątki po wieszczu przyciągały w te strony innych twórców-patriotów: Sienkiewicza, Paderewskiego, Wojciecha Kossaka czy generała Józefa Hallera. Od kilkudziesięciu
lat w pałacowych wnętrzach działa muzeum pamięci Adama Mickiewicza.
Pyzdry i Puszcza Pyzdrska, Nadwarciański Park Krajobrazowy
Kierujemy się na północny wschód w okolice ujścia Prosny – początku dwóch przenikających się ekosystemów, Puszczy Pyzdrskiej i Nadwarciańskiego Parku Krajobrazowego. Oba miejsca związane są z wielkopolskimi ciekami i miastem Pyzdry. Już w średniowieczu były miejscowością dość bogatą, przyciągającą uwagę malowniczym, rzecznym położeniem na szlaku do Poznania. Do dziś nie wiadomo, co znaczy nazwa miasta. W popularnym telewizyjnym serialu Janosik, nazwisko Pyzdra nosił jeden z bohaterskich zbójników.
Dalej przenosimy się do Nadwarciańskiego Parku Krajobrazowego. Został utworzony w 1995 roku. Stwierdzono, że na jego terenie mieszka ponad 230 gatunków ptaków. Nad Wartą przybyło również wiele rzadkich, wędrownych zwierząt, które od wczesnej wiosny po koniec lata urządzają sobie nad rzeką istny ptasi raj. Jedynie ornitologiczny symbol parku, umieszczona w logotypie czajka zwyczajna, stała się ptakiem zanikającym, a z roku na rok jej populacja dramatycznie maleje także w innych częściach Europy. Na miejscu dla wszystkich fanów sportu polecamy Nadwarciański Szlak Rowerowy, którego trasa przebiega przez cały park.
Ciążeń, Opactwo Cystersów w Lądzie
Niedaleko Pyzdr, nad samą Wartą, czeka nas kolejna architektoniczna przygoda. Tym razem jest to wywodzący się ze schyłkowego baroku pałac biskupi w Ciążeniu. W tej odsłonie Ciążeń jest dużo ciekawszy niż neoklasycystyczny kolega ze Śmiełowa. Co ciekawe, oba wielkopolskie pałace związane są z Mickiewiczem. Wieszcz był zaprzysiężonym masonem, a do 2017 roku w Ciążeniu znajdowała się największa w Europie masońska biblioteka. Pieczę nad nią sprawował i nadal sprawuje Uniwersytet Adama Mickiewicza.
Następnie kierujemy się nad Ląd, osławione architekturą barokowe opactwo. Pierwotny Ląd był stanicą na rzece. Strzegł warciańskiego brodu już od czasów przedpiastowskich, od IX wieku, a może nawet jeszcze wcześniej. Natomiast od roku 1193 powstawały tu zręby pierwszego, romańskiego jeszcze klasztoru. Mnichów sprowadził do Lądu wielkopolski książę Mieszko III Stary. Obok Jędrzejowa, to najstarsza lokacja cystersów w naszym kraju.
Konin, Jezioro Turkusowe i Licheń na zakończenie
Ostatni przystanek to Konin – piękne miasto nad Wartą, które wciąż pozostaje szerzej nieznane od swej zabytkowej strony. Stary Konin powstał za pierwszych Piastów. Dziś jego historyczne centrum ulokowane jest na peryferiach aglomeracji. Miasto posiada swój barokowy klasztor, efektowną, obecnie franciszkańską placówkę z 1723 roku.
Co ciekawe, w 1959 roku do Konina przyjechał Ryszard Kapuściński. Reportera interesował nie zabytkowy, a Nowy Konin. Kapuściński pracował wówczas w redakcji Polityki. Opowieść o nowym mieście górniczym miała ukazać się w cyklu jego reportaży o ówczesnej Polsce. Autor porównał tworzenie górniczego kombinatu do gorączki węglowej z Kolorado.
W samym Koninie znajdziemy kilka naturalnych akwenów, stawów i kilka wyrobiskowych zbiorników wody. Jezioro Turkusowe należy do tej drugiej kategorii. Duży, zielononiebieski akwen, pozostałość po dawnej kopalni węgla, to piękne, ale również niebezpieczne miejsce. Woda jest czysta, ale mocno zasadowa, a sama kąpiel grozi chorobą i mandatem za przekroczenie wysokiego płotu.
Ostatni fragment podróży przywoła również filmowe kadry, znane z ekranu. Akcja komedii „Statyści” Michała Kwiecińskiego dzieje się w Koninie, do którego przyjeżdża ekipa filmowa z Chin.
W dalszą podróż wybierzemy się do Lichenia, który powstał z proroctwa i objawień z 1850 roku. Wówczas to wędrownemu pasterzowi, ukazała się Najświętsza Maria Panna. Miało to mieć miejsce w leśnej kapliczce pod Licheniem. XIX wiek był najbogatszym w historii, jeżeli chodzi o liczbę udokumentowanych objawień matki Jezusa.
W 2004 roku ukończono budowę sanktuarium Najświętszej Marii Panny w Licheniu Starym, które miało wyglądem naśladować Bazylikę św. Piotra w Rzymie. To niewiele mniejsza kopia papieskiej budowli, polska odpowiedź na renesansowy obiekt z Włoch. Sanktuarium reprezentuje prawie wszystkie style klasycznej i współczesnej architektury.
Poznaj najciekawsze miejsca z perspektywy lotu ptaka: zobacz serię dokumentalną „Polska z góry 5” w CANAL+ online. Premierowe odcinki nowego sezonu na antenie Planete+ w każdy poniedziałek o godz. 18:30.
Źródło: Havas PR Warsaw
Grafika: Powiat koniński
