Nowalijki to młode wiosenne warzywa ukazujące się po raz pierwszy w sezonie. Budzą w nas entuzjazm, gdy organizm po zimie zaczyna odczuwać brak witamin i minerałów. Zgromadzone jeszcze jesienią zapasy warzyw i owoców, w wyniku długiego przechowywania, straciły wiele cennych minerałów. Dlatego z takim entuzjazmem reagujemy na warzywa szklarniowe. Często jednak zastanawiamy się nad wartościami odżywczymi nowalijek.

Ja pragnę zaproponować wiosenne nowalijki, których dostarcza nam przyroda. Nasze pokolenia zapomniały, jak korzystać z tych darów.

Jako leśnik znam wiele roślin i wiedziałem, że bardzo wiele z nich jest jadalna i posiada doskonały wpływ na nasze zdrowie i samopoczucie, nie wiedziałem jednak jak je podawać czy przyrządzać.

Kilka lat temu dostałem w prezencie „Atlas ziół - Kulinarne wykorzystanie roślin dziko rosnących” Aleksandry Halarewicz. Wszystkim polecam tę książkę. Autorka zamieściła w niej opisy i fotografie 120 roślin dziko rosnących. Do każdej z roślin oprócz opisu występowania i uprawy, cech morfologicznych, biologii i ekologii załączony jest sposób na jej zastosowanie na co dzień w kuchni lub przy produkcji żywności. W bardzo przystępny sposób książka uczy nas jak roślinę przyrządzić i podaje przepisy na jej wykorzystanie. Nie namawia do zmiany diety i przyzwyczajeń kulinarnych. Wiele z roślin, które nas otaczają mogą być uzupełnieniem codziennego jadłospisu, mogą stać się inspiracją do wzbogacania potraw już znanych, jak i do poszukiwania nowych. Mogą być alternatywą dla nowalijek, które oferują nam handlowcy.

Ograniczę się do opisu tylko kilku roślin, których zdjęcia zamieszczam, ale ich wachlarz jest bardzo szeroki. Najszybciej pojawia się gwiazdnica pospolita (na zdjęciu) - jej liście jedzone na surowo smakują podobnie do groszku z orzechową nutą. Można ją wykorzystać jako dodatek do sałatek czy zup.

Bardzo popularną rośliną jest podagrycznik pospolity. Zawiera prowitaminę A, witaminę C, taniny, sole mineralne wapnia, magnezu i żelaza. Częścią jadalną są młode pędy z liśćmi i ogonkami.

Podbiał pospolity – zawiera olejki lotne, taninę, witaminę C, sole mineralne. Młode liście zaleca się spożywać na surowo, starsze można wykorzystać do zawijania farszu mięsnego lub warzywnego, podobnie jak liście kapusty. Koszyczki kwiatowe, ze względu na intensywne zabarwienie i słodkawy smak, stanowią ciekawy dodatek do deserów. Można również docenić ich walory smakowe, podsmażając na odrobinie masła i spożyć jako ciepłą przystawkę.

Jadalnych roślin jest bardzo wiele, przepisów na ich wykorzystanie również, a wiosna najlepszą porą by zwrócić na nie uwagę. Życzę Państwu miłych doznań estetycznych i kulinarnych.

Tadeusz Rosiak -leśniczy leśnictwa Zdrojki