Imię Mikołaj - Nikolaos (łac. Nikolaus) ma grecką etymologię (nike- zwycięstwo, laos- lud) oznacza zwycięski lud. Na temat Mikołaja zachowało się niewiele informacji historycznych. Zastąpiły je wątki legendarne, rozwijające się licznie od IV w.

Niemniej jednak, św. Mikołaj to postać prawdziwa a nie Santa Claus ani Dziadek Mróz, jak się go ostatnio przedstawia.

W Muzeum im. ks. Józefa Jarzębowskiego w Licheniu Starym znajduje się grafika Francesco Bartolozzi (1727-1815) powstała według obrazu  Guercino da Cento (1591-1666), przedstawiająca św. Mikołaja biskupa Miry w mitrze trzymającego na księdze trzy złote kule. Przedstawienie to nawiązuje do opowiadania znanego ze Złotej Legendy o trzech biednych pannach, które własny ojciec gotów był skłonić do uprawiania nierządu, aby ratować rodzinę od głodu. Gdy Święty dowiedział się o tym zawinął w chustę bryłę złota, wrzucił ją w nocy potajemnie do domu biednych panien i odszedł niezauważony. Mikołaj powtórzył ten gest ponownie, ale tym razem ojciec zauważył dobrodzieja. Ten poprosił go jednak aby nie ujawnił tego zdarzenia aż do jego śmierci. Dzięki darom św. Mikołaja dziewczęta mogły wyjść za mąż, miały bowiem odpowiedni posag a rodzina żyła bez strachu o jutro.

Francesco Bartolozzi (1728-1815) był najwybitniejszym przedstawicielem tzw. techniki punktowanej, w której obraz graficzny tworzony był nie kreską, lecz rozbiciem na punkty za pomocą specjalnego zestawu narzędzi. Ryciny punktowane cieszyły się szczególną popularnością w Anglii dokąd Bartolozzi wyemigrował w 1764 r.

Prezentowana grafika wykonana jest techniką akwaforty naśladującej rysunek pórkiem. Wykonana została w sepii. Grafiki odbijane farbami w odcieniach brązu, stanowiły znakomicie komponujące się z meblami elementy wnętrza i cieszyły się dużą popularnością.

Przyjmuje się, że Mikołaj pochodził z zamożnej rodziny, urodził się około 270 r. w Patras, położonym w Licji, w Azji Mniejszej. Był jedynym dzieckiem Epifanesa i Joanny. Według legendy, gdy kąpano go pierwszy raz stanął wyprostowany w wanience, a w środy i w piątki tylko raz dziennie ssał pierś.

Zgodnie z podaniem już jako dziecko był bardzo zdyscyplinowany i bogobojny. Unikał swawoli i gorliwie uczęszczał do kościoła.
Po śmierci rodziców otrzymał w spadku znaczny majątek, którym chętnie dzielił się z ubogimi. Wyróżniał się pobożnością i miłosierdziem. Mieszkańcy Miry wybrali go na swojego biskupa. Po życiu gorliwym i pełnym dobrych czynów, zmarł w połowie IV wieku, spontanicznie czczony przez wiernych.

Istnieje wiele opowieści związanych z życiem Świętego, najpopularniejsze to: podanie o trzech ubogich pannach wydanych za mąż dzięki trzem złotym bryłom, które Święty dyskretnie wrzucił im przez okno; o trzech młodzieńcach uratowanych przez niego od wyroku śmierci; o żeglarzach wybawionych z katastrofy morskiej.

Anita Rossa
Licheń Stary, 06.12.2017