Odpowiedzi na to pytanie daje Ustawa o Ochronie Zabytków. Okazuje się, że, rzeczywiście główny obowiązek spoczywa na właścicielu, ale i inne organy , a zwłaszcza Wojewódzki Konserwator Zabytków, Starosta i kolejni Prezydenci Miasta mieli narzędzia do ratowania kamienicy, lecz jak wszyscy wiemy z nich nie skorzystali.

Sprawa pierwsza. Wojewódzki Konserwator Zabytków nie dopełnił swoich obowiązków dopuszczając by obiekt niszczał a prace „ konserwatorskie” przeprowadzane były bez jego zezwolenia i nadzoru. Starosta zobowiązany był ustawą , po wpisaniu nieruchomości do rejestru zabytków, umieścić na budynku tablicę informacyjną o zabytkowym charakterze nieruchomości i obowiązku jego ochrony.

Obiekt taki kontrolować ma systematycznie Konserwator Zabytków. Na podstawie ustaleń wynikających z kontroli, w przypadku ustalenia, że zabytek jest w nieodpowiednim stanie zachowania, wojewódzki konserwator zabytków może wydać kontrolowanej osobie fizycznej lub kierownikowi kontrolowanej jednostki organizacyjnej zalecenia pokontrolne usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości, w określonym terminie.

W razie stwierdzenia, że działanie lub zaniechanie kontrolowanej osoby fizycznej albo kierownika kontrolowanej jednostki organizacyjnej lub jej pracownika narusza przepisyart.108–118ustawy, wojewódzki konserwator zabytków kieruje odpowiednio do Policji, prokuratury albo sądu zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia.

W przypadku gdy bez wymaganego pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków lub w sposób odbiegający od zakresu iwarunków określonych w pozwoleniu wykonano przy zabytku wpisanym do rejestru:1)prace konserwatorskie lub restauratorskie,2)roboty budowlane,3)badania konserwatorskie,4)badania architektoniczne,5)inne działania, októrych mowa wart. 36ust. 1pkt 6–8 i10–12–wojewódzki konserwator zabytków wydaje decyzję nakazującą przywrócenie zabytku do poprzedniego stanu lub uporządkowanie terenu, określając termin wykonania tych czynności, albo zobowiązującą do doprowadzenia zabytku do jak najlepszego stanu we wskazany sposób i w określonym terminie.

Wojewódzki konserwator zabytków może wydać decyzję nakazującą osobie fizycznej lub jednostce organizacyjnej posiadającej tytuł prawny do korzystania z zabytku wpisanego do rejestru, wynikający z prawa własności, użytkowania wieczystego, trwałego zarządu albo ograniczonego prawa rzeczowego lub stosunku zobowiązaniowego, przeprowadzenie, wterminie określonym w tej decyzji, prac konserwatorskich lub robót budowlanych przy tym zabytku, jeżeli ich wykonanie jest niezbędne ze względu na zagrożenie zniszczeniem lub istotnym uszkodzeniem tego zabytku.

Czy działania takie były podjęte ?

Kolejni Prezydenci Konina tłumaczyli się, że nic nie mogą dla ratowania tego zabytku zrobić. Co już podnosiłem wielokrotnie, jest to nieprawda. Prace można było wykonać w „ formie zastępczej” zabezpieczając należność na hipotece budynku. Cytuję Ustawę :

W przypadku wykonania zastępczego prac konserwatorskich lub robót budowlanych przy zabytku nieruchomym wojewódzki konserwator zabytków wydaje decyzję określającą wysokość wierzytelności Skarbu Państwa z tytułu wykonania zastępczego tych prac lub robót, ich zakres oraz termin wymagalności tej wierzytelności. Wierzytelność Skarbu Państwa z tytułu wykonania zastępczego prac konserwatorskich lub robót budowlanych przy zabytku nieruchomym podlega zabezpieczeniu hipoteką przymusową na tej nieruchomości, na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków, na podstawie decyzji, o której mowa.

Starosta nie tylko „ zapomniał” o tabliczce informacyjnej. Nie skorzystał także z innych uprawnień. W ustawie czytamy:

W przypadku wystąpienia zagrożenia dla zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru, polegającego na możliwości jego zniszczenia lub uszkodzenia, starosta, na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków, może wydać decyzję o zabezpieczeniu tego zabytku w formie ustanowienia czasowego zajęcia do czasu usunięcia zagrożenia.

Mało tego, zgodnie z przepisami prawa : zabytek nieruchomy może być na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków wywłaszczony przez starostę na rzecz Skarbu Państwa lub gminy właściwej ze względu na miejsce położenia tego zabytku.

To tylko przykłady zaniechań i naruszeń Ustawy o ochronie zabytków. Gdy wczytać się w Ustawę, naruszenia w zasadzie wszystkich przepisów dokonali wszyscy uczestnicy sprawy. Właściciel, Konserwator Zabytków, władze miasta i powiatu.

Przypomnijmy zatem na koniec:

Kto niszczy lub uszkadza zabytek, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

KD